Specijalni rezervat "Uvac" je zaštićeno prirodno dobro od izuzetnog značaja. Centralnu morfološku celinu rezervata predstavlja kanjonska dolina reke Uvac sa dolinom njenih pritoka. Jedinstveni zagrljaj prirode, prožimanje vode i kopna koje ih okružuje, kratak je opis tri prelepa jezera: Uvačkog, Zlatarkog i Radoinjskog. Nastala su delimičnim potapanjem doline moćne planinske reke Uvac i izgradnjom tri brane.

Specijalni rezervat prirode "Uvac" bogat je skaršćenim površinama u kojima su brojni kraški oblici: kraške površi, uvale, vrtače, okapine, prerasti, pećine i jame. Posebna vrednost kanjonskih delova doline su uklješteni meandri čiji rtovi imaju relativnu visinu i do 100m. Lepota rečima neizreciva, samo poziv i savet – stati, pa gledati! Pećine su brojne i po veličini variraju od potkapina do najvećeg do sada poznatog pećinskog sistema u Srbiji, Ušačkog pećinskog sistema (6.185m).

Deo klisure reke Uvac na mestu zvanom Pavlovića Brod prvi put je zaštićen 1971. godine kao Specijalni rezervat prirode sa površinom od 267 hektara. 1995. godine zaštita je proširena na površinu od 2.717 hektara, a izmenama od 2006. godine rezervat je proširen na sadašnjih 7.543 hektara.

Staranje o Specijalnom rezervatu prirode "Uvac" povereno je Fondu za zaštitu ptica grabljivica "Beloglavi sup" sa sedištem u Novoj Varoši, staraocu prethodnog, odnosno dotadašnjeg rezervata "Klisura reke Uvac". Uredbom o izmenama i dopunama Uredbe o zaštiti Specijalnog rezervata prirode "Uvac" određena je zaštitna zona SRP "Uvac" koja u pogledu upravljanja i staranja zajedno sa rezervatom čini jedinstveno zaštićeno prirodno dobro.

Pored veličine, ovaj sistem i po drugim karakteristikama predstavlja jedan od najzanimljivijih speleoloških objekata u Srbiji i predstavlja jedno od temeljnih vrednosti rezervata. Sistem se sastoji od dve pećine i jedne jame čiji su kanali međusobno povezani i imaju ukupnu dužinu od 6185 m.Najveći deo sistema čini Ušačka pećina. Ima dva ulaza, prvi u selu Gornje Lopiže a drugi u koritu Uvca. Za nijansu kraća je Ledena pećina. Glavni kanal Ledene pećine prostire se praktično paralelno glavnom kanalu Ušačke pećine, na rastojanju od oko sto metara. Najmanji, ali i najinteresantniji deo Ušačkog pećinskog sistema čini jama Bezdana. Ulaz u jamu nalazi se na kraju slepe doline Miletin Do.

Kada je reč o pećinama, svakako treba izdvojiti i Tubića, Baždarsku i Javorsku pećinu. Prva se nalazi u selu Lopiže, zaseok Tubići. Ima dva ulaza i povremeno jehidrološki aktivna. Baždarska pećina nalazi se u selu Ursule, deset kilometara severozapadno od Sjenice. Javorska pećina (Durulja) nalazi se um selu Bukovik i kroz nju prolazi Kalipoljska reka – reka ponornica koju na izlasku iz pećine nazivaju Vrševina i koja se uliva u Zlatarsko jezero. 

Pećine na teritoriji Specijalnog rezervata prirode "Uvac" odlikuje bogatstvo pećinskog nakita taloženog iz prokapnih voda u vidu stalaktita, stalagmita, stubova, draperija, staklastih iglica itd.

Za više informacija o pećinskim sistemima zlatarskog kraja pogledajte sledeći link:

Ušački pećinski sistem

Pećine su brojne i po veličini variraju od potkapina do najvećeg do sada poznatog pećinskog sistema u Srbiji, Ušačkog pećinskog sistema.Pored veličine, ovaj sistem i po drugim karakteristikama predstavlja jedan od najzanimljivijih speleoloških objekata u Srbiji i predstavlja jedno od temeljnih vrednosti rezervata.

Specijalni rezervat prirode "Uvac" izdvaja prisustvo 104 vrste ptica. Najveću atrakciju rezervata predstavlja beloglavi sup, retka vrsta orla lešinara impozantne veličine, raspona krila do 3m. Donedavno pred izumiranjem, zahvaljujući svesti i dobroj volji ljubitelja prirode, brojnost beloglavih supova se povećala na 85 gnezdećih parova, odnosno oko 359 jedinki (monitoring iz 2013. godine). Kolonija beloglavog supa u kanjonu Uvac jedna je od najvećih u Evropi.

Za više informacija o beloglavom supu pogledajte sledeći link:

Beloglavi sup (Gips fulvus)

Beloglavi sup je retka vrsta orla lešinara, impozantne veličine, raspona krila i do tri metra. Prosečna težina ptice iznosi između osam i devet kilograma, a pojedini primerci mogu dostići težinu i do jedanaest kilograma.

Krstarenje Uvačkim jezerom 🚤

Krstarenje Uvcem se obavlja brodovima i katamaranima koji polaze sa brane na Rastokama. Tura se satoji od vožnje čamcem kroz krivudave, nadaleko poznate, meandre, posete Ledenoj pećini i obilaska vidikovca sa kog se pruža pogled ka meandrima i koloniji beloglavih supova koji kruže nebom iznad jezera. Obilazak traje oko 4 sata i ukupno 32 kilometra u oba smera. Na brodovima je dostupna hrana i piće po dogovoru.